Streszczenie projektu AiD
Drukuj

Projekt AiD jest projektem pojedynczym, realizowanym jedynie przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych. Idea projektu, jaką jest budowa specjalizowanych systemów wykorzystujących akceleratory promieniowania jonizującego oraz detektory fotonów i neutronów, ma swoje korzenie w znaczącym, unikatowym w skali kraju i wysoko ocenianym na świecie potencjale naukowym NCBJ. Ciągły rozwój myśli naukowo-technicznej, prowadzone badania oraz współpraca z innymi ośrodkami naukowymi i przemysłowymi w kraju i za granicą, mają szanse znaleźć swoje odzwierciedlenie aplikacyjne w dziedzinach tak istotnych jak medycyna oraz ochrona granic.

Projekt polega na opracowaniu i wytworzeniu demonstratorów innowacyjnych systemów:

  • Demonstratora systemu do ochrony granic poprzez prześwietlanie i kontrolę ładunków wielkogabarytowych (np. samochody ciężarowe, kontenery) celem wykrycia substancji przewożonych nielegalnie, z wykorzystaniem innowacyjnych metod łączenia radiografii oraz aktywacji wiązkami promieniowania jonizującego
  • Trzech demonstratorów do akceleratorowych terapii nowotworów, to jest:
    • niskoenergetycznego przyspieszacza elektronów
    • elektronowego akceleratora śródoperacyjnego
    • zaawansowanego urządzenia do wysokospecjalistycznych procedur radioterapeutycznych z wykorzystaniem wiązek elektronów i fotonów o różnych energiach, zintegrowanego z symulatorem RTG.

Systemy te, po zakończeniu projektu, zostaną wdrożone i znajdą swoje miejsce odpowiednio na rynku urządzeń do kontroli ładunków wielkogabarytowych oraz do zastosowań w medycynie nowotworów.

Wzrost zagrożenia terrorystycznego wymaga stosowania coraz czulszych metod ochrony granic, w tym wykrywania przemytu materiałów i technologii o znaczeniu strategicznym. Konieczne jest zwiększenie efektywności wykrywania nielegalnego przewozu materiałów w warunkach ciągłego wzrostu nasilenia ruchu. Ze względu na potencjalny ogrom strat wywołanych jednym tylko aktem terroru, systemy wykrywające tego typu powinny znaleźć się we wszystkich portach przeładunków kontenerowych, dużych węzłach kolejowych i przejściach granicznych. Wejście Polski 21 grudnia 2007 roku do strefy Schengen zniosło kontrolę osób przekraczających granice między państwami członkowskimi układu. Fakt ten wpłynął na obowiązek wzmocnienia przez Polskę kontroli granicy wschodniej i północnej. Tym samym, w związku ze wzrostem zagrożenia terrorystycznego w Europie, wymagane jest poszukiwanie coraz nowocześniejszych metod wykrywania przemytu oraz stosowanie zaawansowanych systemów kontroli. Proponowane przez NCBJ rozwiązania, konsultowane z pracownikami Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, bazujące na jednoczesnym wykorzystaniu promieniowania jonizującego o różnym charakterze, po ich wdrożeniu zapewnią nową jakość w dziedzinie ochrony granic.

Wzrastająca liczba zachorowań na nowotwory, skuteczność i ekonomia radioterapii oraz doskwierające braki sprzętowe w krajach poza ścisłą światową czołówką ekonomiczną, pokazują konieczność stosowania urządzeń terapeutycznych o najwyższym poziomie technicznym i technologicznym, gwarantujących najlepsze parametry użytkowe i zapewniających bezpieczeństwo pacjenta i personelu. Spodziewany jest gwałtowny wzrost popytu na tego typu urządzenia, a zwłaszcza w krajach rozwijających się, gdzie dopiero rozpoczęto stosowanie akceleratorów w leczeniu nowotworów.